spitskool

Zaaien
Spitskool is er in twee varianten - er zijn soorten die uit witte kool voortkomen (wit, gladbladig) en uit savooiekool (groen, gebobbeld blad)[Wikipedia]. De teelten zijn vergelijkbaar. Spitskool kan op verschillende manieren geteeld worden: als weeuwenteelt (zaaien in september), als voorjaarsteelt en als zomer/najaarsteelt. Het is echter een heel geschikte soort voor de vroege voorjaarsteelt, die lukt het makkelijkst. Zaai voor onder glas vanaf februari tot begin maart. Plant de zaailingen in april uit op ongeveer 50 x 50 cm. In april kunnen we ook in de tuincentra planten kopen.
Voor de zomer/najaarsteelt zaaien we in april en mei rechtstreeks in de volle grond.

Bemesting
Spitskool verlangt een rijke, humeuze en kalkrijke bodem. Gebruik dus veel stalmest of compost om de grond te verrijken.

Ziekten en plagen
Er zijn heel wat ziekten en plagen die kool kunnen aantasten. Het toepassen van een ruime gewaswisseling en een insectennet verkomt heel veel ellende.

Problemen

• Pas gezaaide plantjes verwelken en sterven af. Waarschijnlijk het gevolg van een kiemschimmel. Zaai opnieuw in schone potgrond, kies een grotere pot of maak een zaaibedje in de volle grond.
• De planten verwelken en groeien niet meer, of sterven in hun geheel af. In wortels en onderste stengeldelen zijn bruine graafgangen te zien. Het gaat waarschijnlijk om de koolvlieg.
• De planten verwelken en groeien niet meer, of sterven in hun geheel af. De wortels zijn grillig vervormd.Het gaat hier waarschijnlijk om knolvoet.
• Het hart van de koolplant ziet er raar uit en groeit niet verder. In de top van de jonge plant zijn vreemde vergroeïngen te zien. Dit heet ook wel draaihartigheid en wordt veroorzaakt door de koolgalmug. Deze mug vliegt vanaf mei en legt haar eitjes in de groeipunten van de kool. De larven veroorzaken dan een afsterven van het groeipunt en/of vergroeïngen, waarna de boel ook nog eens kan gaan rotten. Tegen dit beestje kunnen we het beste insectengaas gebruiken (maaswijdte < 2 mm). Na het sluiten van de kool (het groeipunt raakt bedekt omdat de kool een krop begint te vormen) is dit gevaar geweken.
• De bladeren worden aangevreten in een onregelmatig patroon. Er zijn slijmsporen te zien. De planten worden aangevreten door slakken. Kies een combinatie van bestrijdingsmethoden die in jouw situatie het beste uit te voeren is.
• De bladeren worden aangevreten in een onregelmatig patroon. Er zijn rupsen op de kool, en er zijn uitwerpselhoopjes te zien.
  • Er zijn veel rupsen met een gelig lichaam, zwarte kop, en zwarte punten. Dit is het grote koolwitje.
  • Er zijn enkele solitaire rupsen. Ze zijn groen van kleur en hebben een gele zijstreep. Dit is het kleine koolwitje
  • Er zijn veel rupsen die grijsgroen van kleur zijn met zwarte puntjes en een lichte kop. Oudere rupsen hebben een donkere streep op de rug.Dit is de kooluil.
• Een gesloten kool rot van binnenuit weg.Meest waarschijnlijke kandidaat is de kooluil..
• De bladeren zijn bezaaid met kleine ronde gaatjes. Dit is het werk van de aardvlo..
• Er zijn grote happen uit de bladeren. Sommige planten zijn in hun geheel verdwenen. Bij dit soort schade moet je denken aan grotere dieren, bijvoorbeeld konijnen. Kijk naar uitwerpselen of pootafdrukken. Zet gaas om de planten heen.
• Er zijn witte vlekken op de onderkant van de bladeren. Als ik ze aanraak, vliegen witte vliegjes op. Dit is de koolwittevlieg.
• De koolkroppen vertonen grote barsten. Dit is geen ziekte, maar het gevolg van een onregelmatige vochttoevoer in de wortelzone. Probeer te verhinderen dat de grond te veel uitdroogt in een droge, hete periode. Dit kan bijvoorbeeld door te mulchen - dat verkleint de verdamping. Als de kolen al groot genoeg zijn, kunnen de wortels wat losgetrokken worden. Dat verminderd in een (te) natte periode de toevoer van vocht vanuit wortels naar kool en daardoor de kans op barsten.
• Mijn planten en kroppen zijn altijd aan de kleine kant. Probeer de bemesting eens wat op te peppen. Zelf gemaakte goed verteerde compost bevat alles wat een plant nodig heeft. Dierlijke mest of koemestkorrels zorgen voor extra stikstof. Beendermeel is een goede bron van fosfaat.

Gewasverzorging
Houd de kool onkruidvrij en geef water in droge periodes. Kool moet zichtbaar snel kunnen groeien. Als de groei langzaam is terwijl de planten niet ziek zijn, is het waarschijnlijk dat de bodem niet rijk genoeg is of een te slechte structuur heeft.

Oogsten en bewaren
Op een gegeven moment krullen de bladeren niet meer open maar blijven om de krop gesloten - het moment van de oogst komt dan naderbij. We kunnen de krop nog een à twee weken laten zitten zodat hij wat compacter wordt. Te snel geoogste spitskool kan nog een vrij losse krop hebben.
Spitskool is mals en hoeft niet lang gekookt te worden zoals witte kool of rode kool. Het kan rauw in salades worden verwerkt of geblancheerd/geroerbakt worden. Het blad is opzich ook eetbaar, het is niet noodzakelijk om op de krop te wachten.

Kort teeltverslag:

• 8 maart 2009 : Ik heb kleine spitskool plantjes gekocht bij een zaadhandel : het ras is helaas onbekend, maar het is wel duidelijk dat het een witte kool type is. De plantjes zijn meteen in de volle grond gezet op 50 x 50 cm afstand. De grond is nog even goed doorgespit en ik heb wat compost en koemestkorrel er door gemengd. Vorig jaar stonden op dit stukje land bonen. Dit stukje land is erg kleiig, maar goed van structuur; los en luchtig.
• 16 maart : De planten zijn duidelijk aan de groei.
• 29 maart : Het is de afgelopen tijd erg koud geweest en de planten zijn niet veel groter geworden.
• 3 april : het is nu mooi weer geworden en de plantjes groeien hard. De bladeren beginnen wat te krullen aan de toppen - de eerste pogingen tot kropvorming - zie foto.

Spitskool plantje op 3 april - het blad begint al wat te krullen.

• 14 april : vandaag heb ik insectengaas geplaatst - nog wat vroeg maar ik hoop dat het de grotere slakken wat uit het koolveldje houd. Deze slakken houden zich onder haagjes op en wandelen 's nachts door mijn moestuin.
• 1 mei : de planten beginnen nu echt een kropje te vormen. Ik heb toch nog een dikke naaktslak uit een krop gevist. De slak hield zich tussen de bladeren verborgen maar de vraatsporen hebben hem verraden.
• 21 mei : de grootste plant heeft een half-was krop. Er is bij deze vroege spitskool weinig risico voor de koolgasmug en koolwitjes; misschien had de vroege teelt ook zonder insectengaas gekund.
• 30 mei : zie de foto rechtsboven. Links is nog een stukje teruggeslagen insectengaas te zien.
• 7 juni : De eerste kool is geoogst en weegt maar liefst 1,5 kilo!
• 13 juni : Kool nummer 2 weegt 1,8 kilo. Dat wordt uitdelen want zoveel kool kan ik nu ook weer niet verwerken.