wortelluis
Wortelluizen zijn verwant aan bladluizen. Ze brengen een gedeelte van hun cyclus in de grond door, waar ze aan plantenwortels zuigen.
Hier wordt de wollige slawortelluis beschreven (Pemphigus bursarius). Er zijn veel meer soorten, maar de leefwijzes en bestrijding zijn vergelijkbaar.
Historie
Wortelluizen zijn al een oude plaag in de moestuin.
Uiterlijk
Wortelluizen zien er uit als bleek-witte bladluizen.
Aangetaste planten
De slawortelluis tast planten uit de composietenfamilie aan. In de moestuin dus bv sla, andijvie, en witlof.
Schade
De aantasting is boven de grond moeilijk waar te nemen. Planten groeien slecht en kunnen bij heet weer slap gaan hangen. De wollige slawortelluis laat een wittige afscheiding op de wortels achter. Als je een plantje uittrekt, is de aantasting daardoor in een oogopslag te zien.
Leefwijze
Slawortelluizen overwinteren als ei in de bastspleten van populieren. In het voorjaar ontstaan uit deze eieren uiteindelijk gevleugelde luizen, die op zoek gaan naar smakelijke sla-en andijvie plantjes. Ze landen eerst op de bladeren, en leven daar een tijdje op. Deze aantasting is niet erg belangrijk en kan makkelijk over het hoofd worden gezien. De nakomelingen kruipen naar de wortels en vormen daar een kolonie, die wel veel schade aanricht.[1]
In het najaar bewegen de luizen zich weer na een populier, om daar eitjes te leggen voor het volgende jaar.
De luizen hebben een tussenstadium op het blad van de populier - dat is te zien als gallen op bladeren en bladstelen.
Bestrijding
Bestrijding van wortelluizen is lastig, omdat de insecten onder de grond moeilijk bereikbaar zijn. Contact-insecticiden als Pyrethrum zijn daardoor niet geschikt.
- Als je elk jaar last van wortelluizen hebt, kun je plakstrips bij de planten ophangen. Die vangen veel vliegende luizen weg voor ze de plant bereiken.
- Larven van lieveheers beestjes zijn inzetbaar als luizenvreters op het moment dat de luizen nog op het blad leven. Ze gaan echter niet de grond in om daar de luizen aan te vallen.
- Pas mulching toe, liefst met halfverteerde compost. Mulching schept ideale omstandigheden voor alle in de bodem levende insecten. Daar zijn er ook veel bij die wortelluizen eten. In halfverteerde compost leven al veel insecten (springstaarten, duizendpoten), zo dat je meteen een goede start hebt. Krab de grond evt een beetje los voor het opbrengen van de mulch, zodat er een goed contact ontstaat. Geen goed water na het mulchen zodat de bodem een tijdje vochtig blijft.
- Neem-poeder of neem-olie zou een afwerend effect op de luizen kunnen hebben [2]. Neem is een tropische boom (Azadirachta indica) waarvan het blad stoffen bevat die effectief zijn tegen insecten. Een aftreksel van knoflook zou ook kunnen werken.
Geraadpleegde literatuur
[1] Wikipedia
[2] Planet natural