koolvlieg
 |
|
Koolvlieglarven op een bloemkoolstronk.
Photo by Rasbak / CC BY GNU Photo cropped by mtt |
Uiterlijk
De koolvlieg (Delia brassicae) is een kleine vlieg van ongeveer 4-7 mm lang. De witte eieren zijn ongeveer 1 mm lang. De larven kunnen tot 1 cm lang worden. Ze zijn geelwit van kleur en hebben geen pootjes. De poppen verblijven in de grond, ze zijn tot 8 mm lang en bruin van kleur.
Aangetaste planten
Alle koolplanten kunnen worden aangetast, maar ook andere kruisbloemige gewassen. Koolraap en chinese kool zijn zeer gevoelig. Rassen van eenzelfde koolsoort kunnen verschillen in hun gevoeligheid voor koolvlieg.
De koolvlieg wordt aangetrokken door specifieke geurstoffen van koolplanten.
Schade
De vlieg legt eieren in de grond dichtbij de basis van de plant (binnen een straal van ongeveer 5 cm). De larven beginnen eerst aan de zijwortels te knagen, daarna pakken ze ook de hoofdwortel aan. De hoofdwortel verkleurt van bruin na zwart en gaat uiteindelijk rotten. De plant komt los te staan en de bladeren gaan slap hangen omdat de wortels geen water meer toe kunnen voeren. Uiteindelijk begeeft de wortel het en de plant sterft af. De grootste schade van die eerste generatie ligt in de periode half mei-half juni. Op radijs en rammenas veroorzaakt de koolvlieg wormstekigheid: verkleurde vraatgangen aan de oppervlakte van de knollen.
Bij spruitkool kan ook de 3e generatie schade aanrichten: de vlieg zet haar larven hier ook af tussen de buitenste losse bladeren van de jonge spruitjes.
Leefwijze
De vliegen komen in de tweede helft van april uit poppen die in de grond overwinterd hebben. Na 4 dagen beginnen ze al met afzetten van eieren, en dat gaat 3-5 weken door. Per keer worden 2-30 eieren afgezet. Na 3-8 dagen komen de eieren uit, het larvestadium duurt 15-37 dagen.[1] De larve verpopt in de grond, na 2-3 weken komt de nieuwe generatie vliegen uit. Per jaar komen er tot 3 generaties voor, de eerste generatie veroorzaakt de meeste schade.
De koolvlieg heeft een voorkeur voor lichte grond, daarin kunnen de larven zich gemakkelijker bewegen.
De poppen kunnen tot 20 cm diep in de bodem voorkomen.
Bestrijding
- Een koolkraag is effectief tegen koolvlieg. Koolkragen zijn rondgeknipte stukjes plat materiaal dat om een koolstronk heen gelegd kan worden. De kragen schermen de bodem af waardoor de vlieg geen eieren dichtbij de kool kan afzetten. De kragen kunnen gemaakt worden van karton, oude binnenbanden, enz. - wat er maar voorhanden is. Een koolvlieg larve kan zich niet verder dan ongeveer 3 cm door de grond verplaatsen.
- Ondergroei van lage plantjes is ook effectief (klaver)
- Mengteelt helpt ook - plant de kolen tussen andere gewassen, in plaats van alles bij elkaar te zetten.
- Een laag sulfaatgehalte in de bodem zou kunnen leiden to minder vorming van de specifieke geurstoffen die de vliegen aantrekken[1]
[1] edepot wur - koolvlieg in spruitkool